yecele
Guru
- BNB
- 0,00017250
Bu dijital çağın en çok ses getiren olaylarından birisi NFT'ler. Nedir bu NFT? Non-Fungible Token yani çevirmek gerekirse tahmini olarak benzersiz tokenler olarak söylenebilir. Bir çok türü var aslında. Bunlardan bazılarına baktığımızda 100-1000 hatta sınırsız üretildiğini görebiliriz. Yani benzersiz olan bu tokenlerin sınırsız üretimde olması birazcık ismiyle çelişiyor. İşte ismine uygun üretilen ve biraz da hype yaşanan NFT'lerde ise hayal edemeyeceğimiz fiyatlanmalarla karşılaşabiliyoruz.
Düşündükçe bir yandan acaba burada kara para mı aklanıyor diye sorgulayabiliriz ama bence bu durum nasıl ki dijital olmayan alanda portre vb şeylerin de ne kadar paraya satılabildiğini ve satın alındığını biliyoruz. Elbette kara para aklayanlar da vardır, bilemeyiz ama kişisel zevkler söz konusu olduğu zaman paraların aktığının da farkındayız. Bir kaç gün önce 50-100 dolara aldığınız NFT'leri üreten kişinin bir anda popüler olması sizin NFT'lerinizin de fiyatlarının binlerce doları bulabileceğini işaret etse de aldığınız ve o anda popüler olan NFT'nin değerinin de düşebileceğini unutmadan yatırım yapmanız gerekmektedir. Yani risk her yerde var.
2021'in ilk yarısında 2,5 milyar doların üzerinde bir satış olmuştu ki bunu ara ara haberlerimizde de söylemiştik sizlere. Son birkaç haftada ise NFT trendinin yönü biraz değişti. Tüm bunları size söyledikten sonra gelin popüler olan NFT trendlerine hep birlikte göz atalım.
1. sırayı Bored Apes'e vereceğiz. Bored Apes, CryptoPunks'ın liderliğini emin adımlarla gelerek aldı, en azından şimdilik. Özellikle ünlü NBA oyuncusu olan Stephen Curry'nin de satın aldıktan sonra twitterda profil fotoğrafı yapması da bu NFT çılgınlığının ne derece büyük olduğunu bize gösteriyor. Bored Apes'i tabi ki bu kadar yükselten tek olay bu değil.
Bored Apes NFT'lerinde Maymunları ki özellikle isminden de anlaşılacağı üzere sıkılmış olan maymunları farklı kılıklara sokarak oluşturulan bu benzersiz NFT'lerin en pahalısı ise 2 gün önce satılan 7090. sıradaki Bored Ape Yacht Club NFT'si oldu. OpenSea üzerinden satılan bu NFT'nin toplam fiyatı ise 600 ETH. Görsel aşağıda. Bu arada Bored Apes'in ürettiği toplam NFT sayısı ise 10 bin adet. Genelde bu oluşumların seçtiği adet de bu. Tabi ki yanlış anlaşılmasın, yorumlanmasın. Her bir görsel 1 tane olmak üzere toplam 10 bin farklı görüntü mevcut. Bu koleksiyonun CryptoSlam istatistiklerine göre bugüne kadar yaptığı hacim 400 milyon doları geçmiş durumda. Bahsetmiş olduğumuz 7090. NFT ise 600 ETH yani 2.34 milyon dolar şu anki kura göre. OpenSea üzerinden satışı gerçekleşti. Bunun haricinde burada da bir çok defa haberlerde gördüğünüz Sotheby's açık arttırma müzayede evinde de açık arttırmaya çıkacak toplamda 100 tane Bored Apes NFT'si hazır. Bu 100 adet NFT'den 18 milyon dolarlık bir kazanç bekleniyor.
Bu maymun NFT'lerine sahip olanlar tıpkı yukarıda bahsettiğimiz gibi profil fotoğraflarını değiştirirler, bu sahiplik bildirisidir. Ek olarak avantajları da var. Discord sohbetlerine erişim sağlıyorlar ki burada Curry de mevcut. Bu NFT'ye sahip olan kişiler özel ürün indirimlerini de almış olacak. Burada da şu anda The Hundreds mevcut. Bunlara ek olarak da Mutant Apes vb yerlerden ücretsiz ek NFT'ler kazanma şansları da doğacak. Yani söylendiği gibi tek başına bir NFT satın alımı söz konusu değil, karşılar mı bilinmez, tartışılır ama farklı avantajları da mevcut.
2. sırada EtherRocks var. Bu NFT serisi toplamda 100 adet üründen oluşmakta. Telifsiz olarak yayınlanan, internette yer alan küçük resimlerden alınmış olan kaya görüntülerini gösteren bir seri. Maymun ve CryptoPunks NFT'lerinin fiyatına çok şaşıranlar ve imkansız diyenler için enteresan bir seri daha. Bir tek renkleri farklı olan şekil olarak hepsi kaya olan bu 100 kaya NFT'si geçtiğimiz ay başında neredeyse 100 bin dolar üzerinde bir fiyatlanma almıştı. İnanması gerçekten güç. Bu arada ay başında o fiyatlar varken ay sonunda milyon dolarları da bulmayı başardı.
Her ne kadar EtherRocks, 1970'lerde çok yaygın olarak bilinen Pet Rock oyuncak çılgınlığından ilham almış olsa da kaya NFT'leri olması çok garipliklere de sahne oluyor. Ek olarak 2017'de ilk üretilen NFT'lerden biri. Daha yeni NFT'lerin bu denli artmasıyla değerini fazlasıyla buluyor. Her ne kadar fiyatını anlayamasak da en önemli sebebi hem ilk üretilen NFT'lerden olması hem de sadece 100 adet üretilmiş olması bu fiyatı ortaya çıkarıyor tabi ki. Aşağıda bir hafta önce satılan ve 27. sırada bulunan bir kaya görselini göreceksiniz. Satıldığı zaman 888 Ether fiyatında olan ve o anki ETH fiyatına göre ise 2.87 milyon dolar olan bu kayanın fiyatı şu anda 3 milyon doları geçmiş durumda.
Bu tarih önemi CryptoPunk'ta da vardı. 13 milyon doları bulan satışların yaşandığı CryptoPunk NFT'leri de 2017 yılında üretilmişlerdi. Aynı zamanda Punk'lar da tıpkı Bored Apes NFT'lerinde olduğu gibi twitter veya sosyal mecralarda profil fotoğraflarınızı süsleyerek bir statü sembolü halindedir.
3. sırada ise markalar geliyor. VISA, Budweiser gibi markalar da bu NFT çılgınlığına ortak olarak ürünlerinde yer vermeye başladı. Yalnız bunlar bir NFT üretiminden ziyade üretilmiş olan NFT'leri alarak bu sektöre giriş yaptılar.
Geçtiğimiz hafta Visa yaptığı bir açıklamayla birlikte kendilerinin oluşturduğu Tarihi Ticaret Eserleri koleksiyonu için bir ürün satın aldılar. Yapmış oldukları bu satın alımda 50 ETH harcanarak CryptoPunk NFT'si aldılar. Aldıkları NFT CryptoPunk'ın oluşturduğu 7610. NFT'ydi. Yaptıkları açıklamada da koleksiyona memnuniyetle eklediklerini ve kendi isteklerini ve beklentilerini tamamiyle karşıladığını belirttiler. Visa'nın bir de kripto başkanı var. Kripto paralarla uğraşan bu alanın başkanı olan Cuy Sheffield, Visa'nın NFT'lere çok fazla iyimser yaklaştığını ve bu alanda varlıklarını devam ettireceklerini de bildiriyorlar. Önümüzdeki yıllarda çok daha fazla çeşitlilik ekleyeceklerinin de altını çiziyor.
Girişte de belirttiğimiz üzere Budweiser da bu NFT'lere odaklanan şirketlerden bir tanesi. Bu bira markası 8 ETH karşılığında aldığı NFT'yi kendi profil fotoğrafıyla değiştirdi. Almış olduğu NFT taslak bir bira roketiydi. Bu NFT Tom Sachs tarafından tasarlandı ve Rocket Factory NFT serisinin bir parçasıydı. Yalnız burada Budweiser firmasının çok büyük bir hatası vardı. Sadece aldıkları o ürün görünmüyordu. Daha öncesinde aynı cüzdanla satın aldığı tüm NFT'ler de göründüğünden +18 içeriklerin de olduğu farkedildi. Bu da Visa kadar iyi yönetilmediğini gösteriyor.
4. sıramızda Fraksiyonelleştirilmiş NFT'ler var. Son zamanlarda piyasaya girmeye başladılar. Bu da yazımızın başında bahsettiğimiz çoklu sayıda üretilen NFT'leri kapsıyor. Yani fiyat olarak yukarıda konuştuklarımızın çok çok aşağısında çünkü on binler, yüz binlerce üretiliyor buradaki NFT'ler. İnternet Meme'leri olarak da adlandırabiliriz. Veya gene kripto paralardaki Doge versiyon diyebiliriz. Çünkü oldukça fazla sayıdadırlar. Burada üretilen bu parçalanmış NFT'lere SEC de farklı bir açıdan bakıyor. Çünkü onlara göre bu NFT'ler kayıt dışı menkul kıymet olmaya oldukça yakın.
5. sırada Oyun NFT'leri bulunuyor. Bunun da en başında Axie Infinity geliyor. En popüler olan oyunlardan birisi. Birim fiyatının bu denli artmasının ardından oynaması da çok pahalı bir hal alan bu oyun şu anda belli bir kesime hitap etmekte. Haziran ayından itibaren bu oyun 1.6 milyar dolardan fazla bir NFT hacmine sahip. Burada oyun oynayan kullanıcılar ek olarak kazanç da elde ettiğinden ve hatta bu kazanç şu an için oldukça dolgun olduğundan çok fazla yatırımcıyı da yanına çekiyor an itibarıyla.
Aslında bir çok kesim ( buna be de dahil ) oyunu oynamak için belirli minimum NFT'ye sahip olma şartı ve bu NFT'lerin Axie cinsinden ücretleri hesaplandığında oyunu oynayabilmenin yüksek maliyete sebep olmasından dolayı bir noktada kesintiye uğrayabileceğini düşünüyorduk. Yalnız bu beklenti sadece beklentiden ibaret oldu. Çünkü şu anda bir milyondan fazla aktif kullanıcısı var ki bu sayı çok ciddi bir miktar. Günlükte bu sayıyı yakalayabilmek tamamen bu tezi çürütmekte.
6. sırayı alan Sanat NFT'leri. Bu alanda da en çok Art Blocks dikkat çekmekte. Diğer NFT'ler gibi burası da Ethereum tabanlı bir girişim. Çeşitli sanatçılar tarafından çok farklı çeşitlerde sanat eserlerini kapsamakta ve son zamanlarda ilgi de artmakta buraya. Ağustos ayında Art Blocks 500 milyon dolarlık işlem hacmini geçmeyi başardı.
Dmitri Cherniak'ın Ringers isimli koleksiyonundaki Art Blocks imzası taşıyan bir NFT geçtiğimiz ayın sonunda Three Arrows Capital tarafından başlatılan NFT odaklı merkezi yatırım fonu Starry Night Capital'e 5.66 milyon dolar karşılığında satıldı. Aynı zamanda Tyler Hobbs'un Fidenza projesinden bir parça da 3.3 milyon dolar değerinde satıldı.
Yazımızın sonunda 7. sıradaki Kolektif NFT'ler yer almakta. Şu anda sadece bir proje tarafından bu NFT'ler sunulmakta. Gelecekte daha fazla kişiye hitap edebilirler. Loot tarafından yürütülüyor bu proje. Bir dizi kurgusal fantezi dünyasından oluşmuş silah ve ekipman listesinden ibaret. Başka herhangi bir olay yok.
Siz NFT çılgınlığına katıldınız mı? Yorumlarınızı merakla bekliyorum.
Düşündükçe bir yandan acaba burada kara para mı aklanıyor diye sorgulayabiliriz ama bence bu durum nasıl ki dijital olmayan alanda portre vb şeylerin de ne kadar paraya satılabildiğini ve satın alındığını biliyoruz. Elbette kara para aklayanlar da vardır, bilemeyiz ama kişisel zevkler söz konusu olduğu zaman paraların aktığının da farkındayız. Bir kaç gün önce 50-100 dolara aldığınız NFT'leri üreten kişinin bir anda popüler olması sizin NFT'lerinizin de fiyatlarının binlerce doları bulabileceğini işaret etse de aldığınız ve o anda popüler olan NFT'nin değerinin de düşebileceğini unutmadan yatırım yapmanız gerekmektedir. Yani risk her yerde var.
2021'in ilk yarısında 2,5 milyar doların üzerinde bir satış olmuştu ki bunu ara ara haberlerimizde de söylemiştik sizlere. Son birkaç haftada ise NFT trendinin yönü biraz değişti. Tüm bunları size söyledikten sonra gelin popüler olan NFT trendlerine hep birlikte göz atalım.
1. sırayı Bored Apes'e vereceğiz. Bored Apes, CryptoPunks'ın liderliğini emin adımlarla gelerek aldı, en azından şimdilik. Özellikle ünlü NBA oyuncusu olan Stephen Curry'nin de satın aldıktan sonra twitterda profil fotoğrafı yapması da bu NFT çılgınlığının ne derece büyük olduğunu bize gösteriyor. Bored Apes'i tabi ki bu kadar yükselten tek olay bu değil.
Bored Apes NFT'lerinde Maymunları ki özellikle isminden de anlaşılacağı üzere sıkılmış olan maymunları farklı kılıklara sokarak oluşturulan bu benzersiz NFT'lerin en pahalısı ise 2 gün önce satılan 7090. sıradaki Bored Ape Yacht Club NFT'si oldu. OpenSea üzerinden satılan bu NFT'nin toplam fiyatı ise 600 ETH. Görsel aşağıda. Bu arada Bored Apes'in ürettiği toplam NFT sayısı ise 10 bin adet. Genelde bu oluşumların seçtiği adet de bu. Tabi ki yanlış anlaşılmasın, yorumlanmasın. Her bir görsel 1 tane olmak üzere toplam 10 bin farklı görüntü mevcut. Bu koleksiyonun CryptoSlam istatistiklerine göre bugüne kadar yaptığı hacim 400 milyon doları geçmiş durumda. Bahsetmiş olduğumuz 7090. NFT ise 600 ETH yani 2.34 milyon dolar şu anki kura göre. OpenSea üzerinden satışı gerçekleşti. Bunun haricinde burada da bir çok defa haberlerde gördüğünüz Sotheby's açık arttırma müzayede evinde de açık arttırmaya çıkacak toplamda 100 tane Bored Apes NFT'si hazır. Bu 100 adet NFT'den 18 milyon dolarlık bir kazanç bekleniyor.
Bu maymun NFT'lerine sahip olanlar tıpkı yukarıda bahsettiğimiz gibi profil fotoğraflarını değiştirirler, bu sahiplik bildirisidir. Ek olarak avantajları da var. Discord sohbetlerine erişim sağlıyorlar ki burada Curry de mevcut. Bu NFT'ye sahip olan kişiler özel ürün indirimlerini de almış olacak. Burada da şu anda The Hundreds mevcut. Bunlara ek olarak da Mutant Apes vb yerlerden ücretsiz ek NFT'ler kazanma şansları da doğacak. Yani söylendiği gibi tek başına bir NFT satın alımı söz konusu değil, karşılar mı bilinmez, tartışılır ama farklı avantajları da mevcut.
2. sırada EtherRocks var. Bu NFT serisi toplamda 100 adet üründen oluşmakta. Telifsiz olarak yayınlanan, internette yer alan küçük resimlerden alınmış olan kaya görüntülerini gösteren bir seri. Maymun ve CryptoPunks NFT'lerinin fiyatına çok şaşıranlar ve imkansız diyenler için enteresan bir seri daha. Bir tek renkleri farklı olan şekil olarak hepsi kaya olan bu 100 kaya NFT'si geçtiğimiz ay başında neredeyse 100 bin dolar üzerinde bir fiyatlanma almıştı. İnanması gerçekten güç. Bu arada ay başında o fiyatlar varken ay sonunda milyon dolarları da bulmayı başardı.
Her ne kadar EtherRocks, 1970'lerde çok yaygın olarak bilinen Pet Rock oyuncak çılgınlığından ilham almış olsa da kaya NFT'leri olması çok garipliklere de sahne oluyor. Ek olarak 2017'de ilk üretilen NFT'lerden biri. Daha yeni NFT'lerin bu denli artmasıyla değerini fazlasıyla buluyor. Her ne kadar fiyatını anlayamasak da en önemli sebebi hem ilk üretilen NFT'lerden olması hem de sadece 100 adet üretilmiş olması bu fiyatı ortaya çıkarıyor tabi ki. Aşağıda bir hafta önce satılan ve 27. sırada bulunan bir kaya görselini göreceksiniz. Satıldığı zaman 888 Ether fiyatında olan ve o anki ETH fiyatına göre ise 2.87 milyon dolar olan bu kayanın fiyatı şu anda 3 milyon doları geçmiş durumda.
Bu tarih önemi CryptoPunk'ta da vardı. 13 milyon doları bulan satışların yaşandığı CryptoPunk NFT'leri de 2017 yılında üretilmişlerdi. Aynı zamanda Punk'lar da tıpkı Bored Apes NFT'lerinde olduğu gibi twitter veya sosyal mecralarda profil fotoğraflarınızı süsleyerek bir statü sembolü halindedir.
3. sırada ise markalar geliyor. VISA, Budweiser gibi markalar da bu NFT çılgınlığına ortak olarak ürünlerinde yer vermeye başladı. Yalnız bunlar bir NFT üretiminden ziyade üretilmiş olan NFT'leri alarak bu sektöre giriş yaptılar.
Geçtiğimiz hafta Visa yaptığı bir açıklamayla birlikte kendilerinin oluşturduğu Tarihi Ticaret Eserleri koleksiyonu için bir ürün satın aldılar. Yapmış oldukları bu satın alımda 50 ETH harcanarak CryptoPunk NFT'si aldılar. Aldıkları NFT CryptoPunk'ın oluşturduğu 7610. NFT'ydi. Yaptıkları açıklamada da koleksiyona memnuniyetle eklediklerini ve kendi isteklerini ve beklentilerini tamamiyle karşıladığını belirttiler. Visa'nın bir de kripto başkanı var. Kripto paralarla uğraşan bu alanın başkanı olan Cuy Sheffield, Visa'nın NFT'lere çok fazla iyimser yaklaştığını ve bu alanda varlıklarını devam ettireceklerini de bildiriyorlar. Önümüzdeki yıllarda çok daha fazla çeşitlilik ekleyeceklerinin de altını çiziyor.
Girişte de belirttiğimiz üzere Budweiser da bu NFT'lere odaklanan şirketlerden bir tanesi. Bu bira markası 8 ETH karşılığında aldığı NFT'yi kendi profil fotoğrafıyla değiştirdi. Almış olduğu NFT taslak bir bira roketiydi. Bu NFT Tom Sachs tarafından tasarlandı ve Rocket Factory NFT serisinin bir parçasıydı. Yalnız burada Budweiser firmasının çok büyük bir hatası vardı. Sadece aldıkları o ürün görünmüyordu. Daha öncesinde aynı cüzdanla satın aldığı tüm NFT'ler de göründüğünden +18 içeriklerin de olduğu farkedildi. Bu da Visa kadar iyi yönetilmediğini gösteriyor.
4. sıramızda Fraksiyonelleştirilmiş NFT'ler var. Son zamanlarda piyasaya girmeye başladılar. Bu da yazımızın başında bahsettiğimiz çoklu sayıda üretilen NFT'leri kapsıyor. Yani fiyat olarak yukarıda konuştuklarımızın çok çok aşağısında çünkü on binler, yüz binlerce üretiliyor buradaki NFT'ler. İnternet Meme'leri olarak da adlandırabiliriz. Veya gene kripto paralardaki Doge versiyon diyebiliriz. Çünkü oldukça fazla sayıdadırlar. Burada üretilen bu parçalanmış NFT'lere SEC de farklı bir açıdan bakıyor. Çünkü onlara göre bu NFT'ler kayıt dışı menkul kıymet olmaya oldukça yakın.
5. sırada Oyun NFT'leri bulunuyor. Bunun da en başında Axie Infinity geliyor. En popüler olan oyunlardan birisi. Birim fiyatının bu denli artmasının ardından oynaması da çok pahalı bir hal alan bu oyun şu anda belli bir kesime hitap etmekte. Haziran ayından itibaren bu oyun 1.6 milyar dolardan fazla bir NFT hacmine sahip. Burada oyun oynayan kullanıcılar ek olarak kazanç da elde ettiğinden ve hatta bu kazanç şu an için oldukça dolgun olduğundan çok fazla yatırımcıyı da yanına çekiyor an itibarıyla.
Aslında bir çok kesim ( buna be de dahil ) oyunu oynamak için belirli minimum NFT'ye sahip olma şartı ve bu NFT'lerin Axie cinsinden ücretleri hesaplandığında oyunu oynayabilmenin yüksek maliyete sebep olmasından dolayı bir noktada kesintiye uğrayabileceğini düşünüyorduk. Yalnız bu beklenti sadece beklentiden ibaret oldu. Çünkü şu anda bir milyondan fazla aktif kullanıcısı var ki bu sayı çok ciddi bir miktar. Günlükte bu sayıyı yakalayabilmek tamamen bu tezi çürütmekte.
6. sırayı alan Sanat NFT'leri. Bu alanda da en çok Art Blocks dikkat çekmekte. Diğer NFT'ler gibi burası da Ethereum tabanlı bir girişim. Çeşitli sanatçılar tarafından çok farklı çeşitlerde sanat eserlerini kapsamakta ve son zamanlarda ilgi de artmakta buraya. Ağustos ayında Art Blocks 500 milyon dolarlık işlem hacmini geçmeyi başardı.
Dmitri Cherniak'ın Ringers isimli koleksiyonundaki Art Blocks imzası taşıyan bir NFT geçtiğimiz ayın sonunda Three Arrows Capital tarafından başlatılan NFT odaklı merkezi yatırım fonu Starry Night Capital'e 5.66 milyon dolar karşılığında satıldı. Aynı zamanda Tyler Hobbs'un Fidenza projesinden bir parça da 3.3 milyon dolar değerinde satıldı.
Yazımızın sonunda 7. sıradaki Kolektif NFT'ler yer almakta. Şu anda sadece bir proje tarafından bu NFT'ler sunulmakta. Gelecekte daha fazla kişiye hitap edebilirler. Loot tarafından yürütülüyor bu proje. Bir dizi kurgusal fantezi dünyasından oluşmuş silah ve ekipman listesinden ibaret. Başka herhangi bir olay yok.
Siz NFT çılgınlığına katıldınız mı? Yorumlarınızı merakla bekliyorum.
