Çinli Teknoloji Şirketlerinin Amerika'daki Hisseleri Çöküşte

23 Temmuz'da Amerika'daki borsalarda işlem gören Çin'in hisse senetleri, Pekin'in yapmış olduğu son hamleden sonra düşüş yaşadı. Bitcoin ile ilgili savaşını bu defa teknolojiyle devam ettiren Çin hükümetinde Pekin kanadından, özel ders benzeri (udemy vs) işlemler yapan eğitim teknoloji şirketlerine yönelik yeni düzenlemeler yayınlandı. New Oriental, piyasa açıldığında yaklaşık %60 düşerken, diğer Çin menşeili şirket hisseleri ise %50'den fazla düşüş sergiledi.

Bu düşüş yeni bir düşüş değil bu arada. Çinli internet şirkerleri neredeyse haftalardır düşüşünü devam ettiriyor ve bunlar gerçekten büyük, ciddi sermayeli şirketler. Çin hükümeti internet ortamında gördüğü her şeye neredeyse anlamsız bir savaş başlatmış durumda. Tüm bu gelişmeler aslında bize şunu gösteriyor. Çin hükümeti başlı başına Bitcoin'e savaş açmamış, aynı zamanda çok daha büyük, geniş çaplı bir temizliğin başlangıcını yapmıştır. Bu temizlik nasıl son bulacak ve kime yarayacak bu en büyük merak konusu.



Amerikalı politikacıların çok uzun yıllardır Çin'in tüm büyük teknolojilerini çökertmek için uğraştığı biliniyor, fakat bununla ilgili pek de etkili olamadılar. Burada da son zamanlarda çok sık konuşan Çin hükümeti etkili oldu ve tüm internet devlerine darbe vurdu. Çin hükümetinin bu hamleleri Nisan ayında başladı. Alibaba Group'un kurucusu ve başkanı olan 57 yaşındaki Jack Ma ile Çin hükümetinin arası herkes tarafından biliniyor neredeyse. Çok defa Çin hükümeti gizli veya açık şekilde gerek direk gerekse Alibaba üzerinden Jack Ma'ya savaş açmıştı. Nisan ayında ise Çin hükümeti Ant Financial IPO'yu bitirerek Jack Ma'ya bir ders vermek istemiş ve tüm bu anlatılanların başlangıcı olmuştur.

Temmuz ayına geldiğimizde Pekin, Çin'de bulunan ve Çin'in Uber'i olarak bilinen DiDi'ye etki etmiş ve onların yeni müşteriler bulmasını engellemeye çalışmış ve uygulamalarını da uygulama mağazalarından kaldırmakla tehdit etmiştir. Tüm bunları normal biz zamanda değil şirketin Amerika'da yapmış olduğu halka arzdan yalnızca iki gün sonra yaptılar ve yükselişe gene bir darbe vurdular. Benzer akıbete neredeyse tüm internet devleri de uğradı. Big Tech, Alibaba ve DiDi ile sınırlı kalmadı bu işlemler.

Çinli şirketlerden bu işlemlerde zarara uğrayan bir diğer şirkette WeChat oldu. WeChat'in de sahibi olduğu Tencent holdinge özel olarak müzik lisanslama haklarından vazgeçmeleri için diretildi. Ve gene bu yaptırımlarının karşılık bulabilmesi için bu holdingin üzerine gidildi ve geçmiş yanlış davranışlar için 78 bin dolarlık para cezalarına çarptırıldı.

Aslında her şey çok açık. Bitcoin ile ilgili tüm verilen bu savaşlar aynı zamanda teknoloji şirketlerine açılan bu ağır savaşlar tek bir kapıya çıkıyor yazar için. Rejimde hiçbir şey başarısız olamayacak kadar büyüyemez. Gene yazarımıza göre hükümetin bu konulardaki mantığı üç genel kategoriye ayrılmaktadır.

Birincisi gerçekten kötü şeyleri temizlemek. Bu konuda en çok etkilenen şirketlerin başını eğitim teknoloji firmaları çekti. Hatta önümüzdeki birkaç yıl içinde tüm endüstrinin yok olmasına bile muhtemel olarak bakılmakta. Tabi burada iş sadece Çin hükümetinde de bitmiyor. Çin halkının da buradaki tutumları çok önem arz ediyor. Onların vereceği tepkiler de geleceği ve geleceğin kaç yılda oluşacağını tayin edecektir. Son olaylarda bu özel ders odaklı işlemler yapan teknoloji şirketlerinin üzerine gidilmesinin sebebi de bu.

Bir çok veli, çocuklarının rekabet edebilmeleri için sadece okulda gördükleriyle yeterli kalmadığını buna ek olarak okul dışında birden fazla ders almak zorunda kaldıklarını ve bu derslerin de pahalıya mal olduğunu belirttiler. Veliler bu işlemleri yapmadıkları takdirde çocuklarının diğer çocuklara göre çok fazla geride kalacağı endişesine sahip. Özel ders ücretleri her sene katlanarak şu anda çok pahalı bir hale geldi. O yüzden sadece varlıklı aileler karşılayabilmekte ve bu yüzden de geri kalan tüm tabaka buna karşı isyan etmiş durumda.

Bunu engelleyebilmek için Çin Hükümeti, kitleleri savunan bir hükümet imajını bozmamak adına, branş fark etmeksizin herhangi bir ders ile ilgili özel ders veren kuruluşları etkileyecek genel bir yasak yayınladı. Aslında bu yasakla karşı karşıya kalan şirketlerin geneli robotik öğreten şirketler ama gene de yasaktan fazlasıyla etkilendiler.

Tüm bunlardan anladığımız Pekin'e göre internet üzerinde devleşen tüm şirketler serbest dolaşan tavuklar gibi. Çünkü dolaşmalarına ve istedikleri kadar büyümelerine izin veriliyor. Fakat büyüdükten sonra mülkü devralmalarına asla izin vermiyor ve o tehdit edici büyümeye ulaşmaya yaklaştıkları anda Çin hükümeti anında darbesini vuruyor.

Buradaki tavuk tüketimi en taze olarak Tencent ve Alibaba örneğiyle karşımızda. Tencent'in ekosisteminde sosyal medya, sağlık, medya, oyun ve kurumsal olarak yazılımları kapsayan çok fazla sayıda şirket var. Neredeyse Çin'in en büyük yaşam tarzı uygulaması olan Meituan'ın bile %21'lik hissesi Tencent'in elinde. Snapchat'te %12 ve Tesla'da ise %5'lik bir hisseleri de var. Keza aynı şekilde Alibaba da benzer durumda. Çin hükümetinin en büyük korkusu bu iki teknoloji devinin çok yakın zamanda gelecek vaat eden tüm teknoloji şirketlerini ele geçirebileceği ve rekabeti ortadan kaldırabilecek güçte olmalarıdır.

Bu haber Shuyao Kong'un haberinden derlenmiştir.



Bu arada tüm bu yapılanlar aslında bize şunu gösteriyor. Çin hükümeti, ekonomik olarak %51'i kaybetmek istemiyor O yüzden gelişen her teknoloji devi kendileri için sorun teşkil ediyor ve bu kafalar değişmediği sürece de Tencent ve Alibaba gider yerlerine çok daha farklıları gelir.