- BNB
- 0.00007982
Blockchain kavramı ile birlikte hali hazırda kullanımda olan yüzlerce farklı kripto para ve yine bir çok farklı blok zincir ağı bulunmaktadır. Finansal açıdan bir merkeziyetsizlik sunmak ortak amaç olsa da kullanıcılar açısından çeşitliliğin artması bazı sıkıntılar ortaya çıkarmaktadır. Kripto para yatırımcıları riski bölmek amacı ile farklı coin ve tokenleri cüzdanlarında bulundurmayı tercih ederken bazı yatırımcılar ise daha güvenilir olarak gördükleri kripto paralardan başkalarına yatırım yapmamaktadır. Bu durumda da şu şekilde bir sorun ortaya çıkmaktadır. Bazı blok zincir ağlarında kullanım durumlarına göre oldukça yüksek ağ ücretleri çıkabilmektedir. Buna en iyi örneği opensea platformunda eth ile bir nft listelemek istediğinizde duruma göre 40 doların üzerinde ağ ücreti ödemek gerekirken polygon ağını kullanırsanız sıfır ağ ücreti ödersiniz ancak listelemede her iki ağda da 1 eth değerleme ile listeleme yapabilirsiniz. Buradaki tek fark ise birinde eth birinde ise weth olarak ücretlendirme görünecektir. İşte buradaki W harfi ise wrapped edilmiş yani sarılmış etherum anlamına gelmektedir. Peki wrapped token nedir gelin beraber inceleyelim.
Wrapped Token Nedir?
Bitcoin, etherum ve ripple gibi coinler kendi blockchain alt yapılarına sahip olan projelerdir. Bitcoin ve etherum gibi coinlerin birim fiyatlarının yüksek olmasının da etkisi ile birlikte ağ trafiğinde yaşanan yoğunluk da devreye girince oldukça yüksek gas fee ücretleri meydana gelmektedir. Ripple ise birim fiyatı düşük kaldığı için gas fee ücretleri fiat para olarak oldukça düşük kalmaktadır. Kripto para yatırımcıları için en büyük sorunlardan birisi ise bitcoin'i etherum ağında etherumu ise başka bir ağda kullanmanın imkansız olmasıdır. İşte bu duruma çözüm olarak ise wrapped kavramı kullanılmaktadır. Wrapped kelime anlamı olarak sarılmak anlamına gelmektedir. Blockchain alanında ise wrapped bir ağda üretilen coinin başka bir ağda aynı değere sabit şekilde token olarak kullanılmasını ifade etmektedir.
Wrapped token olarak kullanılan bitcoin, etherum ve son olarak xrp aslında temsil ettiği coin ile aynı eş değere sahip bir token olarak işlem görmektedir. Burada en güzel örnek olarak USDT, USDC ve BUSD gibi stable coinler olmaktadır. Stable coinler nasıl temsil ettikleri fiat para birimine eş değer ise wrap edilmiş tokenlerde temsil ettikleri coinlere eş değer olarak işlem görmektedir. Wrapped tokenler kullanıcıların farklı blok zincirleri üzerinde işlem yapmasına olanak tanımaktadır.
Wrapped Tokenler Nasıl Çalışır?
Bir coinin wrap edilmesi durumunda bir emanetçi bulunmaktadır. Bu emanetçi satışı yada alışı gerçekleştirilen her coin için aynı miktarda wrap edilmiş yada orjinal coini bünyesinde bulundurmaktadır. Bu emanetçi için dao yada akıllı sözleşmelerde kullanılabilmektedir. Örnek vermek gerekirse WBTC, BTC nin etherum ağında oluşturulmuş bir tokenidir. WBTC kullanıcılara etherum ağında yer alan dapp uygulamalarda btc ile işlem yapma olanağı tanımaktadır.
Aynı şekilde bakıldığı zaman etherum hali hazırda kullanılan erc-20 standartlarını taşımamaktadır. Bunun nedeni ise etherumun erc-20 den çok önce ortaya çıkmasıdır. Etherum alt yapısı kullanan dapp uygulamalar da işlem yapmak için erc-20 standartı gerekli olduğu için weth oluşturulmuştur. Weth, erc-20 standartlarını karşılayan bir token olarak işlem görmektedir.
XRP son olarak 2021 eylül ayı itibari ile WXRp yi kullanıma sürmüştür. Ripple bu anlamda erc-20 standartlarında oluşturduğu WXRP ile kullanıcılarına etherum ağında işlem yapma olanağı sunmaktadır. Aynı şekilde BNB ağında yada başka bir ağda da Wrapped tokenler oluşturmak mümkündür.
Wrapped tokenler ile ilgili olarak stable coinler örnek verilmektedir. Ancak arada bir fark bulunmaktadır. Tehterin stable coini usdt fiat olarak usd ile eş değerde sabit tutulmaktadır. Bu özelliği ile usdnin wrap edilmiş versiyonu olarak görülebilmektedir. Ancak tehter her usdt için bünyesinde usd bulundurmamaktadır. Stabilliği sağlamak için ise farklı sistemler kullanmaktadır.
Wrapped tokende ise emanetçi olarak kullanılan akıllı sözleşme ile her bir btc için bir wbtc bulundurulmaktadır. Herhangi birinden alım yapıldığında akıllı sözleşme diğer türünden yakım yaparak stabilliği sağlamaktadır.
Wrapped tokenler kullanıcılara başka blockchain ağlarında işlem yapma olanağı tanımaktadır. Aynı zamanda ağlar arasında oluşabilecek gas fee ücret farkları içinde yatırımcılara farklı olanaklar sunmaktadır.
