Bonarous
Korgeneral
- BNB
- 0.00076572
"Dijital defter teknolojisi" olarak tanımlanan blok zinciri, öncelikle kripto para birimlerine uygulanmasıyla bilinirlik sağladı ve bu nispeten yeni, heyecan verici finansal altyapının temel katmanını oluşturuyor.
Hizmet vermeye 2008 yılında Bitcoin ile başlayarak tanıtılan blockchain; zengin, çeşitli ve eşsiz yüzlerce kripto öğenin ortaya çıkmasını sağladı ve ayrıca tedarik zincirleri, DeFi, NFT, akıllı sözleşmeler ve on-chain yönetim de dahil çeşitli alanlarda kullanım oranı yükselen bir ekosisteme öncülük etmiştir. Blok zincirinin tam tanımı ise "Eşler arası bir ağda gerçekleşen tüm işlemlerden oluşan bir genel muhasebe defteridir. Birbirine bağlı veri bloklarından oluşan bir veri yapısıdır… Bu merkezi olmayan teknoloji, eşler arası bir ağın katılımcılarının güvenilir bir merkezi otoriteye ihtiyaç duymadan işlem yapmalarını ve aynı zamanda tümlüğünü sağlamak için kriptografiye güvenmelerini sağlar." şeklindedir.
Bankalar ve hükümetler tarafından yüzyıllardır kullanılan erişilemez ve merkezileştirilmiş geleneksel defter sistemlerinin aksine, blok zincir defterleri merkezi olmayan ve şeffaftır. Aslında, defterin münhasır yöneticisi olarak hareket eden merkezi bir otorite yoktur ve söz konusu defterin ana sorumlulukları, işlemlerin saklanması, güncellenmesi ve doğrulanmasıdır.
Blockchain, kriptografik teknikleri kullanarak verileri 'blok zincirleri' olarak depolar, paylaşır ve senkronize eder. Bloklar, bir dizi kayıtlı işlemi temsil eder ve her yeni işlem bloğu, sürekli büyüyen bir 'blok' zinciri oluşturarak bir öncekine bağlanır. Her bloğun oluşturulması, tüm ağ katılımcıları tarafından onaylanmalıdır ve bu süreç, işlem doğrulama kurallarını belirleyen bir 'uzlaşma mekanizması' aracılığıyla gerçekleştirilebilir.
En yaygın yaklaşımlardan biri, İş Kanıtı (PoW - Proof of Work) mekanizmasına dayanan 'madencilik'tir. PoW ile, bir blok zincirine bir işlem bloğu eklemek için ağ katılımcıları, kriptografik algoritmalara dayalı karmaşık bir matematik problemine çözüm bulmak için rekabet eder ve bu ağ katılımcılarına genellikle 'madenciler' denir. Bir madenci sorunun çözümünü bulduğunda ve diğer katılımcılar tarafından onaylandıktan sonra işlem bloğu, blok zincirine eklenir.
Proof-of-Work; Bitcoin, Ethereum ve diğer kripto varlıklarının, işlemleri eşler arası güvenli ve aracısız bir şekilde işlemesine izin verirken, PoW algoritmasında ağa daha fazla madenci katıldıkça artan büyük miktarda hesaplama gücü gerektirir. Ama öte yandan belki daha sürdürülebilir bir çözüm var ve bu çözümün adı Staking.
Staking nedir? Proof of Stake ne demektir? Staking ve Yield Farming'in farkları nelerdir? Likidite havuzuna nasıl katılınır?
Staking Nedir?
Staking, madenciliğe göre daha az kaynak harcayan bir alternatif olarak düşünülebilir. Mekanizması, bir blok zinciri ağının güvenliğini ve işlemlerini desteklemek için bir kripto para cüzdanında fon tutmayı içerir. Özünde stake etme, bazılarının blockchain temettülerine benzeyen ödülleri almak için kripto varlıklarını kilitleme sürecidir. Bununla birlikte, staking'in ne olduğunu daha iyi anlamak için Proof-of-Stake mekanizmasının kısa bir analizi gereklidir.
Bunun nedeni, Proof-of-Stake'in Proof-of-Work'ten tamamen farklı bir konsensüs mekanizması uygulaması ve blok zincirlerin önemli bir düzeyde merkeziyetsizliği korurken daha enerji verimli bir şekilde çalışmasına izin vermesidir.
Proof of Stake (Hisse Kanıtı)
Proof-of-Work tarihsel olarak, merkezi olmayan bir şekilde fikir birliğini kolaylaştırmak için sağlam ve verimli bir mekanizma olduğunu kanıtlamış olsa da, doğru çalışması için gereken hesaplama gücü miktarı özellikle hükümetler tarafından büyütülen bir endişe haline geldi.
Proof-of-Stake (PoS), diğer taraftan Proof-of-Work'e bir alternatif olarak oluşturuldu ve PoW'da bulunan bazı sorunları çözmek için tasarlandı. PoS ile ilgili fikir, ağ katılımcılarının kripto varlıklarını belirli zamanlarda bir sonraki işlem bloğunu doğrulama hakkını atayarak bir ödülle sonuçlanan bir stake etme protokolüne kilitleyebilmeleridir.
PoS'ta blok işlemlerini doğrulamak için seçilme olasılığı, bir katılımcı tarafından tutulan token miktarıyla orantılıdır. Bu nedenle, hangi katılımcıların bir işlem bloğu oluşturduğunu belirleyen şey, Proof-of-Work'teki gibi algoritmik bulmacaları çözme yeteneklerine değil, sahip oldukları stake varlıklarının miktarına bağlıdır.
Proof of Stake, hash zorluklarını çözmek için aşırı enerji kullanan Proof-of-Work'ün aksine, bir Proof-of-Stake madencisinin işlemlerin belirli bir yüzdesini madenciliğe tabi tutması nedeniyle tartışmalı olarak daha karmaşık ve ölçeklenebilir bir blok zinciri çözümü oluşturur. Bu PoS madencilerinin sahiplik payını yansıtır.
Teoride bu, mevcut kripto varlıklarının %5'ine sahip olan bir madencinin işlem bloklarının yalnızca %5'ini çıkarabileceği anlamına gelir, bu da işlemleri doğrulamak için büyük miktarda hesaplama gücüne olan ihtiyacı büyük ölçüde azaltır ve doğal olarak ağı daha verimli hale getirir.
PoS'un ölçeklenebilirlik önerisi, Ethereum'un ETH 2.0 ile çok uzak olmayan bir gelecekte Proof of Work'ten Proof-of-Stake'e geçmeye ayarlanmasının ana nedenlerinden biridir.
Temsil Edilen Hisse Kanıtı (DPoS)
Delegated Proof of Stake (DPoS), ağ katılımcılarının token bakiyelerini oy olarak taahhüt etmelerine olanak tanıyan ve oylama gücünün tutulan token miktarıyla orantılı olduğu alternatif bir PoS sürümüdür. Bu oylar daha sonra blok zincirini seçmenleri adına yöneten ve fikir birliği ve güvenliği sağlayan bir dizi delegeyi seçmek için kullanılır.
Tipik olarak, staking ödülleri bu seçilmiş delegelere dağıtılır ve daha sonra ödüllerin bir kısmını seçmenlerine bireysel katkılarına uygun bir şekilde dağıtır.
Temel olarak, DPoS, daha az sayıda doğrulama düğümü ile fikir birliğine ulaşılmasına izin verir ve bu nedenle ağ performansını ve işleme verimliliğini artırma eğilimindedir.
Staking Nasıl Çalışır?
Daha önce belirtildiği gibi Proof-of-Work, blok zincirine işlem bloklarını doğrulamak ve eklemek için madencilere güvenir. Bunun aksine, Proof-of-Stake zincirleri, stake süreci boyunca yeni blokları doğrular ve üretir. Stake, karşılığında ödüller kazanmak için kripto varlıklarını bir kripto para birimi protokolüne taahhüt etme eylemini belirtmek için kullanılan bir terimdir.
Ayrıca kullanıcılar varlıklarını bir protokolde pay ettiklerinde doğal olarak protokolün güvenliğinin korunmasına katkıda bulunurlar ve bunu yaptıkları için yerel tokenlar şeklinde ödüller alırlar.
Sonuç olarak, stake edilen varlık miktarı ne kadar yüksek olursa, alınan ödüller de o kadar yüksek olur. Bu ba*h*s ödüllerinin tümü zincir üzerinde dağıtılır, yani bu ödülleri kazanma süreci tamamen otomatiktir ve herhangi bir üçüncü taraf emanetinden bağımsızdır.
Açıkçası bu stake ödül mekanizması, tutarlı varlık bileşimine izin verdiği ve nihai girişimci için rüya olan 'uyurken kazanma' pasif gelirine hayat verdiği için birçok dijital varlık meraklısı için mükemmel bir yatırım önerisi oluşturuyor!
Ödüller Nasıl Üretilir?
Polkadot, Cardano, Solana, Tezos gibi Proof-of-Stake varlıklarının tümü, kullanıcıların varlıklarını kendi protokollerine yerleştirmelerine ve stake yoluyla ödüller kazanmalarına olanak tanır. Spesifik olarak dağıtılan iki tür ödül vardır:
- Stake Ödülleri (Enflasyonist Ödüller)
- İşlem ücretleri
Stake ödülleri için, kullanıcılar bir işlem bloğunu doğrulamak için kripto varlıklarını bir Proof-of-Stake düğümü ile stake ederler. Bir kullanıcının yetkilendirdiği düğüm blokları başarıyla imzalaması veya onaylaması durumunda, kullanıcı stake ödülleri alacak ve böylece toplam kripto varlık net değerini artıracaktır. Düğümün yanıt vermemesi veya kötü niyetli olması durumunda, düğümün varlıklarının bir kısmı ve dolayısıyla kullanıcının varlıkları önemli ölçüde azaltılabilir veya tamamen yok edilebilir. Protokoller, kullanıcıları ödüller kazanmak için varlıklarını kilitlemeye ve protokolün güvenliğini korumaya katkıda bulunmaya teşvik eder.
Bu nedenle, staking ödülleri, bir yandan kullanıcıları bir tür yerel token ödülü karşılığında varlıklarını kilitlemeye teşvik ettiğinden ve diğer yandan protokolün genel güvenliğini artırdığından, hem bireysel stake yapanlar hem de protokolün kendi düğümleri için faydalıdır. Blok doğrulama için stakerlar seçildiğinde ve yeni üretilen yerel token ödülleri aldıklarında, bu ödüllere enflasyonist ödüller denir.
Bu esasen bir blok her doğrulandığında, o para biriminin yeni tokenlarının basıldığı ve stake ödülleri olarak dağıtıldığı, dolayısıyla enflasyonist terimi anlamına gelir.
İşlem ücretleri ile ilgili olarak her işlem, düğümün bloğa girilecek işlemlerin seçimine öncelik vermesini kolaylaştıran küçük bir ücret taşır. Temel işlemlerden birikmiş ücretler grubu da düğüme gider.
İşlemler, blok zinciri ve kripto para biriminin temel katmanıdır ve protokolün özel mimarisine bağlı olarak çeşitli farklı roller oynarlar. Örneğin, işlemler token transferlerinden akıllı sözleşme yürütmeye kadar değişebilir ve işlem türlerindeki farklılığa rağmen, ortak nokta bu işlemlerin her zaman ağdaki tüm düğümlerin üzerinde anlaşabilmesi için yeni bir blokta toplanmasıdır.
Staking'e Nasıl Katılabilirsiniz?
Staking varlıkları bir kripto cüzdanında boşta duran ve herhangi bir pasif gelir getirmeyen herkes için oldukça iyi bir yatırım aracını temsil eder. Stake söz konusu olduğunda, kişi iki rol üstlenebilir:
Doğrulama: En çok blockchain şirketleri ve teknik meraklılar için uygundur.
Yetkilendirme: Çoğu kripto varlık sahibi için uygundur.
Bir Proof-of-Stake (PoS) ağında doğrulayıcı düğüm olmak için, kripto varlık sahiplerinin Bitcoin PoW ağında olduğu gibi elektrik harcamak yerine tokenlerini teminat olarak stake etmeleri gerekmektedir. Daha önce belirtildiği gibi, doğrulayıcılar blokları oluşturmak ve doğrulamak için rastgele seçilir ve bir doğrulayıcının seçiminin olasılığı, stake edilen token miktarına bağlıdır. Bir PoS sistemindeki katılımcılar esasen paylaştırılmış varlıklarıyla zincir üstü yönetişimde oy kullanabilirler ve PoS bir demokrasi olsaydı, bir kullanıcının hissesi onların oy gücünü oluştururdu.
Aslında, PoS doğrulayıcıları, geçerli gördükleri işlem blokları üzerinde varlıklarıyla oy kullanırlar. Ağın çoğunluğu kabul ederse ba*h*s ödülleri alırlar ve örneğin aynı anda iki farklı işlem bloğuna oy vererek hile yapmaya çalışırlarsa tüm hisselerini kaybetme riskiyle karşı karşıya kalırlar. Bu sistem, düğüm sayısındaki artışı teşvik ederek ve düğümleri kötü niyetli davranmaktan caydırarak, doğası gereği dengeli bir altyapı oluşturur.
Ayrıca, herkesin bir ağ doğrulayıcı olamayacağını belirtmek önemlidir. Bunun nedeni, doğrulayıcıların protokol tarafından dayatılan belirli gereksinimleri karşılaması gerektiği ve çoğu durumda giriş engelinin oldukça yüksek olmasıdır. Örneğin, bir doğrulayıcı olmak için potansiyel olarak:
- Minimum miktarda token yatırın; ETH 2.0 için örnek vermek gerekirse minimum 32 ETH hissesi zorunludur.
- Güvenli ve performanslı bir altyapı kurun.
- Altyapının sürekli geliştirilmesinden ve yükseltilmesinden sorumlu geliştiriciler ve mühendislerden oluşan bir ekip oluşturun.
Heyet - Delegasyon
Büyük miktarda tek bir dijital varlığa sahip olmak, oradaki birçok kripto meraklısı için o kadar çekici olmayabilir. Bununla birlikte, birçok PoS sistemi bu sorunu öngörür ve varlık sahiplerinin tokenlerini kendilerinin çalıştırmadığı bir doğrulayıcı ile stake etmelerini sağlamanın yollarını uygular. Bir doğrulayıcı aracılığıyla varlıkları stake etme işlemine delegasyon denir.
Varlıkları bir doğrulayıcıya devretmek, alınan stake ödüllerinin bir yüzdesi karşılığında doğrulayıcının hissesinin sayısına katkıda bulunmayı gerektirir. Pratik açıdan, bir yetki veren, tokenları akıllı bir sözleşmeye yatırır ve ağdaki hangi doğrulayıcının etkisini artırmak istediklerini belirtir. Sonuç olarak, doğrulama sürecinde kazanılan ödüller arttıkça, stake ödülleri otomatik olarak doğrulayıcı ve yetki veren arasında bölünür.
Staking Havuzları
Stake havuzu, blokları doğrulama ve ödül alma şanslarını artırmak için kaynaklarını bir araya getiren bir grup kripto varlık sahibidir. Bir ba*h*s havuzunda, sahipleri stake güçlerini birleştirir ve havuzdaki katkılarıyla orantılı olarak ödülleri paylaşırlar. Stake havuzu altyapıları, sahiplerin daha yüksek stake ödülleri kazanma şanslarını artırmak için varlıklarını bir arada birleştirmelerine izin verir.
Bir stake havuzu kurmak genellikle yüksek düzeyde uzmanlık ve önemli miktarda başlangıç sermayesi gerektirir ve bu nedenle havuz sağlayıcıları büyük olasılıkla havuz katılımcılarına dağıtılan stake ödüllerinden bir ücret talep edecektir. Tipik olarak, stake edilecek tokenlar belirli bir süre için kilitlenmelidir ve genellikle protokol tarafından belirlenen bir withdraw veya kilitlenme süresine sahiptir.
Ayrıca, stake havuzunun katılımcıların potansiyel katkıda bulunanlar olarak kabul edilmeden önce minimum miktarda token tutmalarını gerektirmesi çok muhtemeldir, bu da kötü niyetli davranışları caydırır.
Likidite Staking
Şimdiye kadar tartışılan geleneksel staking mekanizmalarının dışında, bazı DeFi protokolleri Liquid Staking adı verilen alternatif bir staking formatı uygulamaya başladı. Liquid Stake terimi, stake edilen varlıkların token temsillerini yayınlayan ve bu temsilleri diğer DeFi uygulamalarında kullanma veya stake edilen miktar için anında likidite kazanma imkanı yaratan protokolleri tanımlamak için kullanılır.
Etkin bir şekilde, Liquid Stake, stake edilen miktarı temsil etmek için yeni bir on-chain token oluşturulması anlamına gelir, bu da stake edilen varlıkları esasen likit ve daha fazla ticaret için kullanılabilir hale getirir. Ek olarak, tokenleştirilmiş hisse temsili, kullanıcıların, örneğin kilitleme ve bağlanmama süreleri gibi belirli ağlar tarafından dayatılan bazı sınırlamaları aşmasına olanak tanır. Çünkü kullanıcının stake ettiği miktar, platformun başka platformda stake ettiği miktarın üzerine legal olarak eklenir.
Likidite staking, yield farming, yüksek APY ve likidite sağlama protokollerinde eklenmeye devam edebilen ek tokenize sermaye oluşturulmasına izin verdiği için stakerlar için çok çeşitli yatırım ve ticaret fırsatları açar. Bu avantajlar ve işlevler nedeniyle PancakeSwap, Venus, Curve, Sushi, BakerySwap gibi projelerle harekete öncülük eden ve DeFi alanında büyüyen bir trend olduğunu kanıtlıyor.
Staking vs. Yield Farming (Verim Çiftçiliği)
Kripto alanının inanılmaz çeşitliliği göz önüne alındığında, tüm karmaşıklıklarına ve çeşitli tanımlarına kapılmak oldukça kolaydır. Bu nedenle, stake etme ve yield farming aslında bazı benzerlikleri paylaşsa da, DeFi alanında gezinirken karışıklığı önlemek için aralarındaki farkları tanımlamak önemlidir. Stake ve verim çiftçiliği oldukça benzerdir. Ancak verim çiftçiliği, piyasadaki en iyi stake APY'lerini aramak için daha aktif bir süreç içerir.
Hem staking hem de yield farming, karşılığında ödül kazanmak için bir protokole likidite sağlayan kullanıcıları içerir. Likidite madenciliği olarak da bilinen verim çiftçiliği, 'madencilik' ödülleri kazanmak için likidite sağlama süreci olarak tanımlanır. Bununla birlikte likidite madenciliği, blokları doğrulamak için algoritmik denklemlerin çözülmesini gerektiren Proof-of-Work madenciliği ile karıştırılmamalıdır.
Bunun yerine, kullanıcılar merkezi olmayan bir borsaya veya protokole likidite sağladığında (örneğin BNB gibi varlıklar sağlarlar) protokolün diğer kullanıcıları ellerindeki tokenlerini BNB ile değiştirmek istediğinde, alım satım için kullanıcının stake ettiği varlıktan swap yapılacaktır.
Sonuç olarak, ticareti yapan kullanıcı protokole bir ücret ödeyecek ve bu da likidite sağlayıcısını ilk etapta varlığı sağladığı için ödüllendirecektir. Verim çiftçiliği, bir anlamda, stake etmeye oldukça benzer, ancak aslında mümkün olan en iyi ödülleri toplamak için daha dinamiktir.
Genel olarak tokenlar belirli bir süre kilitlendiğinden, stake etme orta ve uzun vadeli yatırımlar için tasarlanmıştır. Yield farming aksine stake etme daha güvenli, daha az riskli yatırım seçeneği olarak kabul edilir ve oldukça iyi bir yatırım getirisi sağlar. Verim çiftçiliği ve likidite madenciliği, örneğin permanent loss gibi artan riskler taşır ve bu nedenle genellikle kripto alanındaki en yüksek APY'lerden bazıları kalıcı kayıpla sonuçlanır.
Şu anda, PancakeSwap protokolüne CAKE tokenı sağlamak yıllık %98'lik bir APY verirken TRX coin sağlamak da %77 AYP sağlar. Çiftlik kısmındaki likidite havuzlarında ise örneğin CAKE - USDT havuzu %75 APY sağlar. Bu, elbette geleneksel finansal altyapılarda duyulmamış bir durumdur. Bu nedenle, verim çiftçiliği gerçekten de riskleriyle birlikte gelirken, yatırımcıların başka yerde bulamayacakları benzeri görülmemiş yatırım getirisi yüzdelerine erişmelerini sağlar.
Binance Smart Chain üzerinde oluşturulan AMM DEX'ler içinde en yoğun kullanılan ve dünyanın en büyük merkeziyetsiz kripto para borsası PancakeSwap hakkında detaylı bilgi edinmek için PancakeSwap Detaylı Rehber ve PancakeSwap (CAKE) konularını inceleyebilirsiniz.
Sonuç
Proof of Work, işlem bloklarını doğrulamak için sağlam bir mekanizma olduğu kanıtlanmış olsa da, ne en çevre dostu ne de en verimli işleme yöntemidir. Staking, bunun yerine daha az kaynak yoğun bir çözüm oluşturur ve kullanıcıların doğrudan ağ doğrulayıcıları olarak veya yetkilendirme yoluyla blokları doğrulamasını sağlar.
Önemli miktarda başlangıç sermayesine sahip ağ katılımcıları, protokol doğrulayıcıları olabilir ve işlemleri doğrulamak için stake ödülleri alabilir veya hatta kendi stake havuzlarını kurabilir ve yönetim hizmetleri için bir ücret talep ederek potansiyel katılımcılara açabilirler.
Stake protokollerinin çoğunda bulunan yatırım getirisi kripto için biraz ortalama olarak kabul edilebilirken staking, varlıkları bir kripto cüzdanında boşta duran ve herhangi bir pasif gelir oluşturmayan insanlar için harika bir yatırım aracıdır. Bu nedenle staking sadece daha verimli bir işleme mekanizması sunmakla kalmaz, aynı zamanda yatırımcıların kripto varlık net değerlerini orta ve uzun vadeli görünümde artırmaları için harika bir yoldur.
Yatırım tavsiyesi değildir.
